Zeyd bin Halid el-Cühenî radıyallahu anh, İslam’ın ilk yıllarında iman eden ve hayatını Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e hizmetle geçiren seçkin sahabilerden biridir. Asıl adı Zeyd, künyesi Ebû Abdurrahman’dır. Soy olarak Cüheyne kabilesine mensup olup Medine’de yaşamıştır. Sahabiler arasında hem cesareti hem de Resûlullah’a bağlılığı ile tanınmıştır.
İslam tarihine baktığımızda, Zeyd bin Halid el-Cühenî’nin öne çıkan yönlerinden biri, önemli seferlere bizzat katılmasıdır. Hudeybiye Seferi’nde bulunmuş, Mekke’nin fethi sırasında ise kendi kabilesinin bayrağını taşımak gibi şerefli bir görev üstlenmiştir. Bu durum onun sadece dini bir şahsiyet değil, aynı zamanda cesur bir mücahit olduğunu da ortaya koymaktadır.
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile yakın irtibatı sayesinde pek çok hadisi bizzat rivayet etmiştir. Onun naklettiği hadislerin sayısı 81’dir. Bu rivayetlerden beş tanesi üzerinde Buhârî ve Müslim ittifak etmiş, üç tanesi de yalnızca Müslim’in sahihlerinde yer bulmuştur. Hadis âlimleri, Zeyd bin Halid radıyallahu anh’ın rivayetlerini güvenilir kabul etmişlerdir. Böylece o, hadis ilminin önemli ravilerinden biri olarak İslam kültüründe yerini almıştır.
Hayatı boyunca ilim, cihad ve Resûlullah’a bağlılıkla geçen ömrü, hicretin 68. yılında son bulmuştur. Vefat ettiğinde 85 yaşındaydı. Kaynaklarda farklı bilgiler geçmekle birlikte, kabri hakkında Medine, Kûfe veya Mısır’da defnedildiği yönünde rivayetler bulunmaktadır. Bu ihtilaf, onun İslam’ın farklı bölgelerine hizmet eden bir sahabi olduğunun da işaretidir.
Zeyd bin Halid el-Cühenî radıyallahu anh, sadece yaşadığı dönemde değil, sonraki nesiller için de örnek gösterilen bir şahsiyet olmuştur. Onun hayatı, imanla geçen bir ömrün, Resûlullah’a bağlılığın ve ilme hizmet etmenin canlı bir örneğidir. Bugün dahi hadis kaynaklarında adı anıldığında, güvenilir bir ravi olarak hatırlanır.