Şeytan Ayetleri, İslam tarihi içinde adı geçen ancak Kur’an-ı Kerim’de yer almayan bir rivayettir. Bu ifade, erken dönem kaynaklarda “Garanik Hadisesi” olarak da bilinir. Çoğu İslam alimi tarafından zayıf ve güvenilmez kabul edilen bu olay, günümüzde de zaman zaman gündeme gelmektedir. Peki “Şeytan Ayetleri” iddiası nedir, gerçekten olmuş mudur, İslam alimleri bu konuda ne söylemiştir?

Şeytan Ayetleri Rivayeti Nedir?

Bazı erken dönem rivayetlere göre, Hz. Peygamber (s.a.v.) Mekke'de müşriklerle mücadele ederken Kureyş'in putlarına dair birkaç söz söylemiş gibi aktarılmıştır. Daha sonra bu sözlerin vahiy değil, Şeytan tarafından telkin edildiği öne sürülmüştür. Bu rivayet, İslam tarihinde "Ğaranik" veya "Şeytan Ayetleri" olarak bilinir ve tartışmalı bir konudur. İslam âlimlerinin çoğunluğu bu rivayetin güvenilir olmadığını ve sahih kaynaklarda yer almadığını belirtmektedir. Bu olay, Kur'an'ın Necm Suresi ile ilişkilendirilmiş, özellikle şu ayetlerle bağlantı kurulmuştur: "Gördünüz mü Lât ve Uzzâ'yı? Ve diğer üçüncüsü olan Menât'ı?" (Necm, 53/19-20) Rivayete göre, Hz. Muhammed bu ayetleri okurken, putları öven sözler söylemiş olduğu iddia edilmiştir. Ancak bu iddia, Kur'an'ın korunmuşluğu ve Hz. Peygamber'in ismet sıfatıyla çelişmektedir. Bu ayetlerin ardından putları öven sözlerin geçtiği iddia edilmiştir. Ancak Kur'an'da böyle bir ifade yoktur. Yalnızca müşriklerin inandığı putlardan söz edilir, ardından da onların hiçbir değer taşımadığı belirtilir.

İslam Âlimlerinin Görüşü

İslam âlimlerinin Garanik hadisesi konusundaki görüşleri tarih boyunca çeşitlilik göstermiştir. Çoğunluk âlimler bu rivayeti asılsız görmüş ve reddetmiştir. Çünkü Kur'an'da peygamberlerin vahiy konusunda korunmuş olduğu (ismet sıfatı) vurgulanır. Bu âlimler, Hz. Muhammed'in şeytani vesveselerden korunduğunu ve böyle bir olayın gerçekleşmesinin imkânsız olduğunu savunmuşlardır. Taberî, İbn İshak gibi erken tarihçiler bazı rivayetlerinde olayı nakletmişlerdir, ancak senet yönünden zayıf kabul edilir. Bu rivayetlerin isnadlarındaki zayıflık, hadis kriterleri açısından güvenilir bulunmamalarına sebep olmuştur. Modern araştırmalar rivayetin Yahudi ve Hristiyan kaynaklı olabileceği, sonradan İslam literatürüne sızdırıldığı değerlendirmeleri yapılmıştır. Oryantalistlerin de ilgisini çeken bu konu, kültürlerarası etkileşim ve tarihsel rivayetlerin güvenilirliği açısından incelenmeye devam etmektedir.

Kur’an ve Peygamber’in Masumiyeti

Kur’an’da açıkça:

• “O, hevasından konuşmaz. O (söyledikleri) kendisine vahyedilenden başkası değildir.” (Necm, 53/3-4) buyrulur.
• Bu ayetler, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) vahiy konusunda yanlış yönlendirilemeyeceğini gösterir.

Şeytan Ayetleri Neden Tartışılıyor?

Şeytan Ayetleri, İslam tarihinde en çok tartışılan konulardan biridir. İddiaya göre Hz. Muhammed, vahiy sırasında şeytanın müdahalesiyle Kureyş'in putlarını öven bazı ifadeler kullanmış, ancak sonradan bunların şeytani sözler olduğunu anlayarak geri almıştır. Şarkiyatçılar (Batılı araştırmacılar) bu rivayeti sıklıkla gündeme getirmiştir. Özellikle oryantalistler, İslam'ın ilahi kaynağını sorgulamak için bu rivayeti kullanmışlardır. 1980'li yüzyılda Salman Rushdie'nin The Satanic Verses adlı romanıyla konu tekrar popülerleşmiştir. Roman, Müslüman dünyada büyük tepkiler toplamış ve yazarına ölüm fetvası verilmesine neden olmuştur. Ancak İslam dünyasında bu olay hiçbir zaman doğru kabul edilmemiştir. Birçok İslam alimi, bu rivayetin zayıf kaynaklara dayandığını ve Kur'an'ın korunmuşluğu ilkesiyle çeliştiğini belirtmiştir. Rivayet zincirindeki kopukluklar ve çelişkiler, bu anlatının sonradan uydurulmuş olabileceğini göstermektedir. Günümüzde bile tartışma, dini, kültürel ve politik boyutlarıyla devam etmektedir.