Orucu Bozan ve Bozmayan Şeyler

Orucu bozan ve bozmayan şeyler her Müslüman tarafından iyi bilinmelidir. Çünkü gerek Ramazan ayında, gerekse başka zamanlarda tutulacak oruçların sıhhati (sahîh, geçerli olması) buna bağlıdır. Bir kimse orucu bozmuyor zannederek bir şey yapsa da bunun orucu bozduğunu sonradan öğrense o oruçları kaza etmesi gerekir. İbâdetlerin boşa gitmemesi için bu konularda dikkatli olmak gerekir. Yoksa kişi hem o ibâdetin sevaplarından mahrum kalır hem de ibâdeti yapmamanın günahını alır.

Orucu Bozan ve Kaza Gerektiren Şeyler

Bazı durumlar orucu bozsa da kaza etmek yeterli olur. Bazı durumlarda ise kefaret orucu tutmak lâzımdır. Orucu bozup sadece kaza gerektiren şeyler şunlardır:

• Oruçlunun ağzına ter veya gözyaşı girer de bunu yutarsa orucu bozulur.
• Bilerek orucunu bozan bir kişi, gün içinde oruç tutmamayı câiz kılacak bir durumla karşılaşsa bile yine o orucu kaza etmelidir. Örneğin bir kadın orucunu kasten bozsa, birkaç saat sonra da âdet olsa o günkü orucu kaza etmekle mükelleftir.
• Dînen seferî sayılan bir kişi orucunu kasten bozsa kefâret değil kaza gerekir. Bunun sebebi, seferîlik hâlinde oruç tutmanın farz olmayışıdır.
• Islak parmağı ön ya da arka tarafa sokmak
• İstimnâ (mastürbasyon)
• Bâsur memesinin ıslak halde içeri girmesi
• Bayılan kimseyi ayıltmak amacıyla ağzına su akıtmak
• Burundan genze akan kanı yutmak
• Su buharını solumak
• Lavman yaptırmak
• Makata pamuk sokmak (Tamamı girerse bozulur.)
• Dil altına koyulan ilacı emmek
• Oruçlu olduğunu unutarak yeyip sonra ‘orucum bozuldu’ diye düşünüp yemeye devam etmek
• Vajinadan veya makattan fitil kullanmak
• Çiğ pirinç, ot, pamuk, kâğıt gibi; yiyecek ya da ilaç sayılmayan şeyleri yutmak da orucu bozan şeyler arasındadır.
• Abdest sırasında boğaza su kaçırmak
• Buruna su çektikten sonra bu suyun ağızdan gelmesi
• Diş arasındaki nohut büyüklüğünde yemek kalıntısını yutmak
• İftar vakti gelmeden önce, geldi sanıp orucu açmak veya imsak vakti bittiği halde yeyip içmek
• Dişi kanayan kimsenin ağzında meydana gelen kanı yutması (Kan tükürük ile eşit miktarda olsa da bozar.)
• Zorlayarak, isteyerek ağız dolusu kusmak
• Vücuda ilaç enjekte edilmesi
• Kulağa ilaç damlatılması, ilaçlı su ile yıkanması
• Sigara içilen ortamda dumanı isteyerek çekmek
• Buruna kolonya çekmek (Fakat koklamak bozmaz. Yanlış anlaşılmamalıdır.)
• Buruna damla damlatmak
• Ciddi tehdit veya benzeri bir sebeple orucun zorla bozdurulması
• Astım spreyi kullanımı
• Boğaza yağmur veya kar kaçması
• Aşı yaptırmak

Orucu Bozan ve Kefaret Gerektiren Şeyler

Orucu neler bozar? sorusuna cevap olacak aşağıdaki durumlar da kefâreti gerekli kılar:

• Kasten bir şey yeyip içmek veya cinsel ilişkide bulunmak
• Oruçluyken sadece kaza gerektiren bir şey yapıp Ramazan’ın başka bir gününde aynı şeyi ‘nasıl olsa bu kefaret gerektirmiyormuş’ diyerek tekrar yaparak orucunu bozmak kefaret gerektirir. Örneğin oruçluyken mastürbasyon yapmanın orucu bozduğu Dürr-ül-muhtar, Bahr ve Hindiyye gibi fıkıh kitaplarında yazılıdır. Bunu bir kere yapıp orucunu bozan kimse birkaç gün sonra oruçluyken yine yapsa bu sefer sadece kaza etmekle kurtulamaz. Kefaret orucu da tutmak zorundadır.
• Kan aldırmak, sürme çekmek veya gıybet etmek orucu bozmaz. (Gıybet etmenin haram olması ayrı konudur.) Bunları yaptıktan sonra ‘orucum bozuldu’ zannederek yeyip içen kimse kefaret orucuyla yükümlüdür.
• Oruç tutarken sigara içmek de kefaret gerektirir.
• Kefaret orucu sadece bu durumlarda bozulan Ramazan oruçları için gerekir. Ramazan dışında tutulan bir oruç hangi sebeple bozulursa bozulsun kefaret gerekmez. (Oruç kefâreti köle âzâd etmek, arka arkaya 60 gün oruç tutmak veya bunlara güç yetiremeyenin 60 fakiri doyurmasıdır. Tabii ki günümüzde kölelik müessesesi kalmamıştır. Oruç kefareti 60 gündür. Buna ek olarak kişinin tutmadığı günler için birer gün oruç tutması gerekir. Yani Ramazan’ın bir gününde kefaret gerektiren bir şey yaparsa 60+1 gün oruç tutar. Kefâret orucuyla ilgili hükümler ilmihâl kitaplarında uzun yazılıdır. Oradan okunmalıdır.)

Orucu Bozmayan Şeyler

Neler orucu bozmaz? sorusuna maddeler hâlinde şöyle cevap verilebilir:

• Ağzına kusuntu gelmesi ve geri gitmesi
• Oruçlu olduğunu unutup bir şey yemek veya içmek
• Oksijen tüpü kullanılarak sûnî, ilaçsız hava verilmesi
• Orucunu bozmaya niyetlenmek fakat bozmamak
• Misvak kullanmak veya diş fırçalamak (Ancak din kitaplarında ‘macunla fırçalamak mekruhtur’ denildi. Macun yutulursa bu orucu bozar ve kaza gerektirir.)
• Ağız dolusu istemeden kusmak (İsteyerek ve zorlayarak kussa fakat bu, ağız dolusu miktarına ulaşmaasa yine bozulmaz.)
• Göze sıvı veya katı ilaç koyulması, ıslak lens takılması
• Uykuda ihtilâm olmak
• Gıybet etmek, yalan söylemek (Günahtır fakat orucu bozmaz.)
• Kolonya, parfüm veya çiçek koklamak (Fakat koklamak ile içine çekmek farklı şeylerdir. Dikkatli olmalıdır.)
• İğne veya morfin olmadan diş çekilmesi
• Yemeğin tadına bakmak fakat yutmamak
• Dikkat etmesine rağmen boğazına duman veya toz girmesine engel olamazsa bozulmaz.
• Diş çektirdikten sonra tükürükten daha az miktarda kan gelse ve bunu yutsa bozulmaz.
• Orucu bozmayan durumlar arasındaki bir diğer şey de şudur: Bir kişi ağzını çalkalasa ve ağzında kalan yaşlığı tükürüğüyle beraber yutsa orucu bozulmaz.
• Diş arasındaki, nohuttan küçük yemek artığını yutmak da bozmaz.
• Akupunktur, kan aldırmak, hacamat olmak bozmaz.
• Kulağa su kaçırmak
• Gusül abdesti almak, banyo yapmak ( gargara yaparken mubale yapmamak )
• Epilasyon, kaş ve bıyık aldırmak, tüy almak
• İğneli epilasyon
• Bir kimsenin elindeki yarığa veya dudağındaki çatlak üzerine oksijenli su, tentürdiyot veya krem sürmesi
• Bel soğukluğundan kaynaklanan akıntı
• Ağza yemek, kusmuk, balgam gelse bunları yutmak da bozmaz.
• Kulağa pamuklu çubuk sokulması (Şafi’î mezhebinde bozar.)
• Banyo yaparken meydana gelen su buharını teneffüs etmek bozmaz.
• Arı sokması da bozmaz.